Cryptorchidie 

Wat is cryptorchidie? 

Bij pasgeboren pups en kittens liggen de testikels nog in de buik. Het lieskanaal staat in deze levensfase nog wijd open. Na een paar weken gaan de testikels indalen door het lieskanaal tot ze in de balzak liggen. Dit is noodzakelijk omdat spermacellen alleen goed functioneren bij een iets koelere omgeving dan de normale lichaamstemperatuur. In de balzak is het enkele graden koeler dan in de rest van het lichaam. Bij sommige dieren dalen een of beide testikels niet op tijd in. Het lieskanaal sluit nog voordat de testikels zijn ingedaald. Dit noemen we cryptorchidie. 

Bij de meeste dieren zijn de balletjes op 12 weken leeftijd ingedaald. Wanneer dit niet het geval is, wachten we tot 6 maanden leeftijd voor we concluderen dat het dier definitief cryptorch is. De niet-ingedaalde testikels (binnenballen) kunnen in het lieskanaal zitten, maar ook in de buik. 

Een dier met 2 binnenballen is niet vruchtbaar omdat de spermacellen niet goed functioneren bij een te hoge temperatuur. Een dier met 1 normale testikel en 1 binnenbal is wel gewoon vruchtbaar, omdat de ingedaalde testikel normaal functioneert. Het is echter niet aan te raden te fokken met een dier waarvan een van de balletjes niet is ingedaald, omdat cryptorchidie erfelijk is en dus aan de nakomelingen doorgegeven kan worden. Cryptorchidie komt bij honden regelmatig voor: bij 6-10% van de honden dalen een of beide testikels niet in. Bij katten komt het minder vaak voor: we zien dit bij 1-2% van de katten. Meestal gaat het om 1 testikel die niet is ingedaald.

Omdat de niet-ingedaalde binnenballen in een warmere omgeving liggen, hebben ze een verhoogde kans om op latere leeftijd tumoreus te ontaarden. Doordat deze testikels in de buik liggen zijn ze niet van buitenaf te controleren en is het dus moeilijk om in de gaten te houden of en wanneer de testikel zich tot tumor gaat ontwikkelen. Om dit risico voor te zijn is het verstandig de binnenballen preventief te verwijderen. 

Een niet ingedaald testikel kan op verschillende plekken in de buik liggen: soms ligt deze vlakbij het lieskanaal achterin de buik, maar hij kan ook verder naar voren liggen tot net achter een van de nieren. Door vooraf een echo te maken van de buik en de binnenbal op te zoeken, kunnen we tijdens de operatie de binnenbal sneller vinden en is de operatieduur korter.

Bij een traditionele castratie worden de testikels uit de balzak verwijderd en hoeft de buikholte niet geopend te worden. Bij een cryptorch dier moet de buikholte wel geopend worden om de binnenbal te kunnen verwijderen. Dit kan door een open-buikoperatie waarbij een grote snede wordt gemaakt in de buikwand, de binnenbal wordt opgezocht en verwijderd. 

Tegenwoordig kunnen we met behulp van laparoscopie (kijkoperatie) deze ingreep minder belastend maken voor het dier. Bij een laparoscopische ingreep maken we gebruik van een camera en kleine instrumenten om de binnenbal op te zoeken en te verwijderen via het kleine kijkoperatie-gaatje. Door het goede overzicht in de buik is de laparoscopische methode korter dan een open-buik operatie, waardoor het dier een kortere narcoseduur hoeft te ondergaan.

De voordelen van laparoscopie zijn enorm: 

• Er hoeft geen snede gemaakt te worden waar minimaal een hand doorheen kan.
• Er is veel beter zicht in de buik; testikel (s) liggen helemaal vrij in beeld. De operatieduur is daardoor meestal korter dan bij een traditionele operatie.
• De wondjes zijn veel kleiner: er is dus minder wondpijn, minder kans op wondinfectie, en geen kans op wondbreuk.
• Er is minimale nazorg, dieren hoeven geen rust te houden na een laparoscopische ingreep. Zwemmen mag na 14 dagen weer.

Conclusie

Laparoscopie biedt veel voordelen, met name voor het preventief verwijderen van niet-ingedaalde testikels.

Eva van Andel, dierenarts chirurgie